piątek, 18 stycznia 2013

Cette rybka est zabita czyli nasz code-switching

Przy obiedzie Gabriel patrzy z powątpiewaniem w talerz. Fakt, dziś miałam tylko kwadrans, żeby coś przyzwoitego wyczarować, ale byłam raczej dumna z rezultatu.
Wszczynam śledztwo: niedobre? dziecko chore? już nie lubi rybki?

Gabryś: Est-ce que cette rybka est zabita? (czy ta rybka jest zabita?)
Ja: Yyyyy, no tak
Gabryś: Jakby ona n'était pas zabita, elle courrait partout à domek
(Gdyby nie była zabita, to biegałaby wszędzie po domku)
Następnie uspokojony decyduje się w końcu na konsumpcję nieboszczki.

Jak większość obcokrajowców we Francji, moje dziecko zastanawia się najwyraźniej nad zasadnością spożywania żywych stworzeń. Jadam ostrygi i inne owoce morza, wiekszość z nich nawet bardzo lubię, zwyczaju tego nie krytykuję, skąd mu się to wzieło? Ha! Jednak polska krew?

Wypowiedź ta zmotywowala mnie w końcu do napisania kilku słów o code switching czyli zjawisku przełączania kodów. 
Fenomen ten dotyczy sytuacji, kiedy w ciągu jednej wypowiedzi osoba używa dwóch lub więcej języków. Zwykle wybierane są sformułowania, które są w umyśle najbardziej dostępne, najłatwiejsze do wymówienia, najlepiej oddajace naturę rzeczy. Posługując się code switching nadawca ma przekonanie, że dwa języki są równie dobrze rozumiane przez odbiorcę. Niestety nie zawsze tak jest w przypadku dwujęzycznych maluchów. 

Niekiedy w przedszkolu, lub określonej sytuacji społecznej, aby przekazać jakąś treść używają one języka najbardziej dostępnego. Stąd np problemy typu: "w przedszkolu mówi tylko po polsku, opiekunki się skarżą, że nic nie rozumieją" lub "w czasie wizyty w Polsce  próbuje nawiązać kontakt głównie w języku angielskim"...E. Lipska uważa, że zdolność oddzielania kodów wykształca się w granicach trzeciego roku życia. Aby jednak dziecko pojęło, że odbiorca może go nie rozumieć, musi posiąść zdolność przyjęcia perspektywy drugiego człowieka, a zdolność ta wykształaca się zdaniem badaczy Teorii Umysłu około czwartego roku życia.
Gabryś zaczał dość późno "mieszać języki", co związane jest prawdopodobnie z późniejszym pojawieniem sie u niego zdolności formułowania zdań. Biorąc pod uwagę, że często fenomen ten zanika pomiędzy czwartym, a piątym rokiem życia, muszę się pośpieszyć, żeby zanotować więcej perełek takich jak dzisiejsza. 
By the way, czy Państwo wiedzą, że perły wytwarzane są przez małże, na szczęście dla mojego syna, spożywane we Francji jako "zabite".

6 komentarzy:

  1. Tak... tyle „Państwo” wiedzą, ale „que cette rybka” brzmi fantastycznie znajomo. Nie żebym francuski znała, po prostu mieszanki językowe są tak swojskie, że miło „poczuć się jak w domu”. Niestety, występują też bezwiednie u tych starszych (e-hem). Czy to również podchodzi pod „code switching”?

    OdpowiedzUsuń
  2. Tak, to ten sam "code", mimo iz wiek juz nie ten sam:-) Sprobuje kiedys cos jeszcze na ten temat napisac. A moze chcialabys nam podac Sylabo jakis przyklad Waszych "mieszanek"? Tez nam sie swojsko zrobi...

    OdpowiedzUsuń
  3. A znalazłoby się nawet coś z dzisiaj. Prosiłam córkę, żeby usiadła ze mną do lekcji polskiego, a mój nieproszony syn dalejże protestować, myśląc, że mówię do niego: Telas się bawimy! Ja jestem Captain Hook i nie mam casu na zadne lesson!

    OdpowiedzUsuń
  4. Dzieki Sylabo!
    A moze i inne mamy maja dla nas jakies przyklady code-switching?

    OdpowiedzUsuń
  5. Haha:)Ja mieszkam w Slowenii i czasem zdarza mi sie nieswiadomie przeskakiwac na slowenskie slowka, kiedy opowiadam po polsku historie, ktora przewaznie opowiadam po slowensku! Nie mamy jeszcze dzidziusia, ale strasznie sie ciesze, ze znalazlam ten blog (no, wlasciwie to Pani znalazla mnie na POLACY W SŁOWENII)!
    Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
  6. Witam Cię bardzo serdecznie Kasiu,(bo to chyba Ty :-)
    Ja też się badzo cieszę, że tutaj zaglądnęłaś, wpadaj często!
    Niebawem chciałabym coś napisać o tym, jak się przygotować do dwujęzyczności dziecka jeszcze przed narodzinami, może Cię zainteresuje...
    Pozdrawiam i życzę wszystkiego dobrego Tobie i innym Polakom w pięknej Słowenii!

    OdpowiedzUsuń